Od czego można się uzależnić? 5 najczęstszych nałogów

Współcześnie uzależnienia są obok chorób takich jak nowotwory najszybciej rozwijającym się zagrożeniem zdrowia  dużej części Polaków. Chemiczne uzależnienia dotyczą niemal miliona osób, a behawioralne natomiast 2 milionów Polaków. Co czwarty nastolatek eksperymentuje z narkotykami, a dopalacze zażywa od 3 do 6% osób. Jest to niezwykle poważny problem tym bardziej, że uzależnionych nieustannie przybywa, szczególnie wśród młodych ludzi.

Co to jest uzależnienie?

Uzależnienie można zdefiniować jako przymus zażywania określonej substancji lub wykonywania pewnej czynności, niekontrolowane przez osobę dotkniętą uzależnieniem. Amerykańscy naukowcy definiują je jako chorobę mózgu, wymagającą leczenia, podobnie jak inne schorzenia takie jak: nowotwór lub cukrzyca i nie ma znaczenia, czy jest to uzależnienie od narkotyków, alkoholu, zakupów lub hazardu. To niezwykle silna chęć zaspokojenia potrzeby poprzez spożycie substancji lub wykonanie określonej czynności. Określa się je również jako zachowanie ryzykowne, które wymyka się spod kontroli, prowadzące często do spadku tolerancji na środek uzależniający, osłabienia woli, obsesji, samooszukiwania się, co prowadzi do fizycznego i psychicznego wyniszczenia organizmu.

Dlaczego eksperymentowanie młodzieży z substancjami psychoaktywnymi jest niebezpieczne?

Naukowcy twierdzą, że w uzależnieniu dochodzi do zakłócenia powiązań między emocjami, myśleniem, a zachowaniem, za co jest odpowiedzialna kora czołowa, w której splata się sfera poznawcza z emocjonalną. Ta część mózgu dojrzewa najpóźniej, dlatego eksperymentowanie z substancjami psychoaktywnymi w okresie dorastania jest tak niebezpieczne. Naukowcy twierdzą również, że niektóre osoby są bardziej predestynowane genetycznie do uzależnień. Zaspokojenie potrzeby spożycia określonej substancji, czy podjęcie jakiejś czynności zawsze wiąże się z wydzielaniem dopaminy, która w organiźmie spełnia szereg funkcji, między innymi reguluje procesy emocjonalne, wpływając na samopoczucie jednostki.

Jakie są rodzaje uzależnień?

Wyróżnia się dwa rodzaje uzależnień:

• Fizyczne, polegające na silnej potrzebie zażywania określonej substancji, której odstawienie powoduje wystąpienie zespołu abstynencyjnego. Pojawiają się wtedy takie dolegliwości jak: bóle głowy, biegunka, wymioty, nudności, bezsenność i wiele innych, a w skrajnych przypadkach dochodzi do zgonu.
• Psychiczne, gdy odczuwamy silną potrzebę wykonania jakiejś czynności, lecz nie ma to wpływu na nasze zdrowie fizyczne. Uzależnienia behawioralne pobudzają w mózgu ośrodek nagrody. Brak określonej czynności powoduje zaburzenia zachowania, reakcje autodestruktywne, może dochodzić do agresji.

Jak rozpoznać uzależnienie?

Rozpoznanie czy przyjemność staje się już uzależnieniem zależy od kryterium tolerancji i odstawienia. Tolerancja polega na potrzebie przyjmowania coraz większych ilości określonej substancji w celu wywołania pożądanego efektu, natomiast odstawienie polega na pojawieniu się wielu reakcji prowadzących do nieprzyjemnych objawów abstynencji. Do najważniejszych sygnałów świadczących o uzależnieniu od substancji psychoaktywnych lub czynności, czyli behawioralnych, należą:

• poczucie głodu, odczuwane jako potrzeba sięgania po to, od czego jesteśmy uzależnieni;
• objawy zespołu abstynencji związane z dolegliwościami fizycznymi spowodowanymi brakiem pożądanego bodźca,
• utrata kontroli nad swoim zachowaniem;
• zwiększona tolerancja na określony bodziec, musi on być coraz silniejszy, by zadziałać;
• zaniedbywanie spraw niezwiązanych z uzależnieniem i relacji z bliskimi.
• Autodestrukcja, polegająca na przekonaniu o szkodliwości danego bodźca, a jednak uzależniony sięga po niego.

Nietypowe rodzaje uzależnień

Współcześnie pojawiają się coraz bardziej zróżnicowane formy uzależnienia, których często nie można odróżnić od zwykłych ludzkich kaprysów lub fanaberii takie jak: gry komputerowe, internet, zakupy. Są to uzależnienia klasyfikowane jako psychiczne, związane z silną potrzebą wykonywania określonych czynności. Nie prowadzą one do następstw fizjologicznych, co nie oznacza, że nie są niebezpieczne dla człowieka. Konsekwencją uzależnienia od internetu są przejawy agresji i nerwowości w przypadku, gdy osoba nie spędzi wystarczającej ilości czasu surfując w internecie. Ta forma uzależnienia zazwyczaj wiąże się z niedojrzałością społeczną, brakiem bliskich relacji z innymi, pustką emocjonalną. U osób uzależnionych od telefonu komórkowego jego brak może wywołać napady lękowe. O uzależnieniu od gier komputerowych można mówić wtedy, gdy całe życie osoby uzależnionej toczy się wokół nich. Z kolei nieustanna potrzeba robienia zakupów jest próbą zaspokojenia jakiegoś braku i najczęściej wynika z dużo bardziej skomplikowanych i głębszych problemów.

Terapia uzależnień 

Terapia uzależnień w Gdyni to proces długotrwały i skomplikowany. Istnieją w Polsce ośrodki zapewniające osobom uzależnionym rzetelna diagnozę stanu zdrowia psychicznego i fizycznego, niezbędne badania lekarskie i laboratoryjne oraz terapię, im wcześniej podjętą, tym dającą większą szansę na sukces, dzięki zatrudnionym w nich certyfikowanym specjalistą terapii uzależnień.