Próchnica u dzieci – jak zapobiegać?

Próchnicę wywołują bakterie, z którymi człowiek styka się w trakcie swojego życia, dlatego stan uzębienia rodziców ma wpływ na zdrowie ich dziecka.

Tym bardziej, że próchnica jest chorobą zakaźną i w poczuciu odpowiedzialności za swojego malucha rodzice powinni dbać o swoje zęby. Zaleca się osobom sprawującym opiekę nad niemowlakiem nie oblizywanie smoczka lub łyżeczki, którą maluch bierze do buzi. Im późniejszy kontakt dziecka z bakteriami powodującymi próchnicę, tym zdrowsze będą jego zęby.

Jakie bakterie wywołują próchnicę?

W jamie ustnej bytują różnego rodzaju bakterie. Składniki spożywanego przez nas jedzenia zaspokajają ich potrzeby pokarmowe. Te wywołujące próchnicę do funkcjonowania potrzebują sprzyjających warunków, które pozwolą im egzystować w jamie ustnej. Dzięki biofilmowi, którym pokryte są zęby mogą one do nich przylgnąć. Biofilmem nazywamy zorganizowane kultury drobnoustrojów, które w jamie ustnej noszą nazwę płytki bakteryjnej.

Próchnica rozwija się wtedy, gdy w diecie jest zbyt dużo cukru. Paciorkowce głównie  należące do Streptococcus mutans i występujące w jamie ustnej, wykorzystują cukry proste do życia, produkując kwas mlekowy, który obniżając pH jamy ustnej powoduje  wypłukiwanie ze szkliwa jonów wapnia i fosforu. W ten sposób szkliwo zęba zostaje osłabione, a z czasem tworzy się w nim ubytek, który nie leczony będzie się nieustannie powiększał, aż dotrze do miazgi, powodując ból i konieczność leczenia kanałowego, czyli endodoncji.

Zła dieta przyczyną powstawania próchnicy?

Próchnicę u dzieci powoduje najczęściej spożywanie takich pokarmów jak:

• mleko,
• napoje gazowane,
• rodzynki,
• słodycze,
• ciasta,
• soki owocowe,
• płatki zbożowe i chleb.

Bakterie, które bytują w jamie ustnej, zmieniają spożywane pokarmy, wytwarzając kwasy, co w połączeniu ze śliną tworzy tak zwaną płytkę nazębną, przyklejającą się do zębów. Z upływem czasu kwasy wytwarzane przez bakterie zjadają szkliwo zębów, powodując ubytki. U małych dzieci w wieku od 12 do 30 miesiąca życia próchnica atakuje zazwyczaj zęby sieczne pierwotne szczęki i pierwsze mleczne trzonowce.

W początkowym stadium rozwoju próchnicy pojawiają się na zębach białe plamy, które są obszarami demineralizacji pod powierzchnią szkliwa. Na tym etapie próchnica jest odwracalna, wystarczy poprawić stan jamy ustnej. W innej sytuacji demineralizacja postępuje powodując ubytki, a w konsekwencji zapalenie miazgi i utratę zęba z możliwymi powikłaniami w postaci zapalenia tkanki łącznej twarzy i infekcji ogólnoustrojowej, w czym pomóc może leczenie próchnicy.

Co to jest próchnica butelkowa?

Próchnica butelkowa występuje u niemowląt i małych dzieci do lat 4. Dotyczy ona maluchów karmionych butelką. Do jej rozwoju przyczyniają się cukry zawarte w pokarmie, które powodują powstawanie kwasu mlekowego, niszczącego szkliwo i głębsze struktury zęba.

Błędem rodziców jest uspokajanie dziecka przedłużonym karmieniem butelką mleka lub innego słodkiego napoju, a co gorsza pozostawienie jej do momentu zaśnięcia dziecka.

Laktoza występująca w mleku odżywia bakterie podczas snu i z czasem powodują one próchnicę. Ślina, która mogłaby chronić zęby podczas snu, nie spełnia swojej roli.

Inne czynniki powodujące próchnicę u dzieci

Innymi czynnikami powodującymi rozwój próchnicy u dzieci jest:

• brak dostępu do opieki stomatologicznej,
• nieodpowiednia higiena jamy ustnej w tym nieodpowiednie szczotkowanie zębów,
• niska zawartość fluoru w wodzie,
• nieodpowiednie stosowanie past zawierających fluor,
• niska wiedza rodziców, dotycząca zachowania zdrowia jamy ustnej,
• zła higiena jamy ustnej rodziców, szczególnie matki,
• próchnica u matki lub wysoki poziom bakterii powodujących próchnicę,
• wady rozwojowe szkliwa zębów.

Jak zapobiegać próchnicy u dzieci?

Powstawaniu próchnicy można zapobiec dzięki podejmowaniu następujących działań:

• Czyszczenie dziąseł i okolicy języka niemowlęcia po każdym karmieniu za pomocą gazika zwilżonego w letniej, przegotowanej wodzie.
• Uczenie dziecka nawyków higienicznych, polegających na szczotkowaniu zębów już od pierwszego roku życia za pomocą szczoteczki do zębów i pasty z fluorem. W przypadku maluchów do 3 roku życia jej ilość musi być bardzo nieduża wielkości ziarenka ryżu. Starsze dzieci od 3 roku życia mogą używać pasty w ilości odpowiadającej wielkości ziarna grochu.
• Po ukończeniu drugiego roku życia wprowadzić codzienne nitkowanie zębów,
• Karmienie malucha dobrze zbilansowaną dietą z ograniczeniem lub wyeliminowaniem w ogóle przekąsek w postaci słodyczy, ciast i ciasteczek oraz chipsów.
• Zachowanie higieny poprzez unikanie przenoszenia bakterii do ust dziecka,
• Podawanie przed snem w butelce tylko wody zamiast mleka, czy słodkich napojów
• Zaplanowanie systematycznych wizyt co 6 miesięcy u stomatologa.